Bankructwo przewoźnika może uniemożliwić prawo do złożenia bezpośredniego powództwa

Na hiszpańskim rynku usług transportowych powszechnie wykorzystywany jest system wieloodcinkowego łańcucha tzw. subkontraktacji (podnajmu), gdzie nadawca ładunku zawiera umowę z jednym z przewoźników, ale usługę transportową wykonuje inny lub nawet kolejny „zakontraktowany” przewoźnik.

W 2013 roku ustawodawca hiszpański nadał końcowemu przewoźnikowi tzn. przewoźnikowi wykonującemu przewóz za pomocą własnego taboru, prawo do uzyskania wynagrodzenia za wykonaną usługę bezpośrednio od nadawcy ładunku – w przypadku gdy najęty przez niego przewoźnik, który jest pierwszy w łańcuchu, nie dokonał zapłaty. „Prawo do bezpośredniego powództwa”, o którym pisaliśmy wcześniej spowodowało wiele problemów odnośnie zastosowania przepisów prawnych, które z kolei wywołały podjęcie przez sądy sprzecznych decyzji w całym kraju. Dopiero teraz po upływie 5 lat decyzja podjęta przez Sąd Najwyższy zainicjowała zunifikowanie praktyki sądowej w tej sprawie.

W 2017 roku Sąd Najwyższy Hiszpanii w końcu wprowadził jasność w sprawie interpretacji niniejszej normy prawnej, a mianowicie sąd wydał orzeczenie, zgodnie z którym nadawca ładunku nie może być zwolniony z odpowiedzialności przed końcowym przewoźnikiem odnośnie wywiązania się z obowiązku zapłaty przewoźnikowi pośredniemu. W praktyce oznacza to, że nadawca ładunku może być obciążony dwukrotnym obowiązkiem zapłaty, występując swego rodzaju „gwarantem” zapłaty za usługi przewoźnika końcowego.

Tym niemniej do dzisiaj nie wyjaśniło się, w jaki sposób proces bankructwa przewoźnika pośredniego może wpłynąć na możliwość złożenia bezpośredniego powództwa przez przewoźnika końcowego. Są tu możliwe dwa scenariusze:

Nadawca ładunku wywiązał się ze swojego obowiązku przed najętym przez niego przewoźnikiem, i
Nadawca ładunku – dłużnik, nie zapłacił za usługi pośredniego przewoźnika.

Jeśli nadawca ładunku wywiązał się z obowiązku przed pośrednim przewoźnikiem odnośnie zapłaty, który następnie rozpoczął procedurę bankructwa, to powodzenie „bezpośredniego powództwa” nie wywołuje wątpliwości. W tym przypadku powództwo skierowane wobec nadawcy ładunku opiera się wyjątkowo na jego roli w charakterze „gwaranta” przed końcowym przewoźnikiem – zgodnie z ww. interpretacją Sądu Najwyższego i nie ma żądnego związku z masą upadłościową.

Najwięcej wiele pytań wywołuje sytuacja gdy nadawca ładunku ze swojej strony nie wywiązał się z obowiązku zapłaty wobec pośredniego przewoźnika. W tym przypadku jego dług stanowi zadłużenie debetowe, które wchodzi w skład masy upadłościowej i zgodnie z zasadą par conditio creditorum wszyscy wierzyciele pośredniego przewoźnika, a jest nim końcowy przewoźnik, muszą mieć jednakowe warunki co do składania roszczeń tylko na zasadach konkursu lecz nie poza nim.

W związku z powyższym większość sądów krajowych w dalszym ciągu odmawia przyjęcia powództwa bezpośredniego jeśli procedura bankructwa została już rozpoczęta lub zawieszają rozpatrywanie bezpośredniego powództwa, które było przyjęte przed rozpoczęciem procedury bankructwa pośredniego przewoźnika, aż do czasu jej zakończenia.

Jednak według naszej oceny praktyka ta wkrótce powinna się zmienić ponieważ jest sprzeczna z interpretacją wskazaną przez Sąd Najwyższy. Trudno jest uzasadnić ograniczenie prawa do złożenia powództwa bezpośredniego, zaistnieniem zadłużenia debetowego nadawcy ładunku. Jeśli „gwarant” musi płacić dwukrotnie, to można z powodzeniem nałożyć na niego obowiązek wypłacenia zadłużenia w wyniku procedury konkursowej, unikając w ten sposób naruszenia prawa wierzycieli do równości, jak również do wywiązania się z obowiązku bycia „gwarantem” przed końcowym przewoźnikiem.

Niemniej sądy obwodowe na razie nie dostosowały swojej praktyki do nowej interpretacji Sądu Najwyższego. W związku z tym może powstać dość nieciekawa sytuacja: pośredni przewoźnik, który nie wywiązał się z obowiązku zapłaty, rozpoczyna procedurę bankructwa. W związku z tym sąd nie przyjmuje do rozpatrzenia powództwo bezpośrednie końcowego przewoźnika wobec nadawcy ładunku, który jest dłużnikiem. Tymczasem termin przedawnienia nie został wstrzymany i upływa przed zakończeniem procedury bankructwa , a końcowy przewoźnik utraci prawo do złożenia bezpośredniego powództwa.

Biorąc po uwagę opisaną wyżej sytuację można założyć, że nie warto odkładać składania bezpośredniego powództwa. W niepewnych warunkach istniejącej praktyki sądowej lepiej jest pośpieszyć się ze złożeniem bezpośredniego powództwa do sądu, uprzedzając możliwe rozpoczęcie procedury bankructwa niż spóźnić się z jego złożeniem. W najgorszym przypadku rozpatrzenie powództwa będzie wstrzymane. W większości przypadków procedura bankructwa trwa o wiele dłużej niż okres przedawnienia powództwa bezpośredniego. A wtedy przewoźnik końcowy ponosi ryzyko całkowitej utraty prawa do dochodzenia zapłaty od nadawcy ładunku.

Więcej informacji o bezpiecznym wykonywaniu przewozów międzynarodowych możecie Państwo uzyskać w naszej grupie OBRONA PRZEWOŹNIKÓW MIĘDZYNARODOWYCH na Facebooku i Vkontakte oraz na naszej stronie w odnawianych co tydzień działach Pytania-Odpowiedzi i innych naszych publikacjach.

Powodzenia na drogach!

Zoya Ilienko
adwokat
1961 Abogados & Economistas
Partner kancelarii prawnej URVEST w Hiszpanii

Data publikacji 05.06.2018

Как оформить пропуск на МКАД?

Как обезопасить свой бизнес при работе с Китаем?

Как проверить контрагента?

Как правильно составить контракт? Как обжаловать постановление о штрафе в Евросоюзе?

Как правильно заполнить Дозвол на перевозку?

Как получить свои деньги за неоплаченный фрахт?

Как оперативно консультироваться в ЮРВЕСТ 24/7?

Как возвратить задержанный таможней товар по административному делу?

Ространснадзор. Как избежать штрафа в размере 200 000 рублей?