Czy konieczna jest pieczątka odbiorcy w liście przewozowym CMR w świetle przepisów prawnych UE?

Wyobraźmy sobie następującą sytuację:

Zamawiający zawiera umowę z przewoźnikiem o wykonanie przewozu ładunku, na podstawie której przewoźnik zobowiązuje się do dostarczyć ładunek do wskazanego miejsca w określonym czasie. U przewoźnika pozostaje drugi egzemplarz listu przewozowego z imieniem i nazwiskiem oraz podpisem osoby, która przyjęła ładunek, tj. przedstawiciela firmy. Po powrocie przewoźnika i opłaceniu frachtu przez zamawiającego, odbiorca odmawia zapłaty za otrzymany ładunek, twierdząc, że nie otrzymał tego ładunku, a zamówienie towaru w ogóle nie miało miejsca, ponieważ osoba, która złożyła zamówienie w imieniu odbiorcy nie ma z nim żadnego powiązania i nie posiada jakiegokolwiek pełnomocnictwa aby występować w jego imieniu.

W tej sytuacji zamawiający, który nie uzyskał zapłaty od odbiorcy, zwraca się do przewoźnika i żąda aby on wypłacił zamawiającemu odszkodowanie za utratę towaru. Przewoźnik zostaje obwiniony o niedopełnienie obowiązku sprawdzenia komu przekazuje on ładunek – to znaczy przewoźnik przekazał ładunek osobie nie sprawdzając kim ona jest, czy posiada stosowne pełnomocnictwo i nie zażądał pieczątki odbiorcy.

Czy faktycznie jednak zamawiający ma rację i czy przewoźnik jest winny, iż ładunek został utracony przekazując go innemu odbiorcy?

Czy prawdą jest, że rubrykę 24 w liście przewozowym CMR uważa się za właściwie wypełnioną, tzn. stanowi ona dowód, że ładunek został dostarczony właściwemu odbiorcy tylko w takim przypadku jeśli zawiera wszelkie niezbędne dane: datę i czas odebrania ładunku, podpis oraz pieczątkę odbiorcy?

Rubryka 24 w liście przewozowym CMR do wpisania potwierdzenia odbioru ładunku przez odbiorcę.

List przewozowy CMR – jest to jeden z najważniejszych dokumentów podczas przewozu ładunku, który towarzyszy ładunkowi od chwili jego przyjęcia do przewozu aż do chwili przekazania odbiorcy. Choć nieprawidłowo wypełniony blankiet listu przewozowego CMR nie ma wpływu ani na umowę ani na działanie umowy, to jeśli jest on prawidłowo wypełniony, to dokument ten jest pomocny w niedopuszczeniu do powstania sporów między nadawcą, przewoźnikiem i odbiorcą, włączając w to spory związane z należytym przekazaniem ładunku odbiorcy.

W artykule 6 Konwencji CMR wskazane są wymagania wobec zawartości listu przewozowego.

Zgodnie z artykułem 6, ustęp 1 Konwencji CMR:

List przewozowy powinien zawiera następujące dane:

miejsce i datę jego wystawienia;
nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;
miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;
nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;
ilość sztuk, ich cechy i numery;
wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);
instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych;
oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakakolwiek przeciwna klauzule, podlega przepisom niniejszej Konwencji.

Artykuł 6, ustęp 2 Konwencji CMR wskazuje, że:

W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym dane, które nie są obowiązkowe ale powinny być wskazane jeśli zostało to uzgodnione przez strony. Na przykład jeśli przewożony jest ładunek, który nie może być przeładowany, to należy wskazać na zakaz przeładunku.

Z kolei artykuł 6, ustęp 3 mówi, że:

Strony mogą wnosić do listu przewozowego wszelkie inne dane, oprócz tych które były wymienione w artykule 6, ustęp 1 i 2 Konwencji CMR.

Konwencja CMR nie zawiera zapisów mówiących o tym, że wszystkie rubryki blankietu CMR powinny być wypełnione. Jednakże bardzo często strony uczestniczące w realizacji przewozu uważają, że w rubryce 24 listu przewozowego powinien znajdować się nie tylko podpis odbiorcy lecz również pieczątka firmowa, ponieważ w blankiecie w dolnej części tej rubryki jest napis: „Podpis i stempel odbiorcy”.

Na początku tego roku Sąd Najwyższy Litwy wydał jednak ostateczne i niepodlegające odwołaniu orzeczenie, że artykuł 13 ustęp 1 Konwencji CMR nie określa wymogu uzyskania dodatkowego potwierdzenia otrzymania ładunku w postaci pieczątki oprócz podpisu.

Sąd zaznaczył, że w Konwencji CMR nie wskazano, że wszystkie znajdujące się w blankiecie rubryki powinny być wypełnione. Strony jednakże mogą uzgodnić, że wypełnienie niektórych rubryk jest konieczne jak również uzgodnić ilość danych, które powinny być wpisane w tych rubrykach. Biorąc pod uwagę stanowisko sądu, stosowna umowa podlega pod działanie artykułu 6, ustęp 3 Konwencji CMR.

Odpowiadając na pytanie zadane na początku niniejszego artykułu można stwierdzić, że przewoźnik nie może być uznany za osobę odpowiedzialną za utratę ładunku tylko z tego powodu, że w rubryce w blankiecie listu przewozowego CMR nie było pieczątki odbiorcy, a tylko imię, nazwisko i podpis przedstawiciela odbiorcy.

Przewoźnik może zostać uznany za winnego utraty ładunku tylko w takim przypadku jeśli w umowie przewozu lub innym dokumencie strony uzgodniły na piśmie, że odbiorca powinien potwierdzić fakt odebrania ładunku nie tylko wpisując tam swoje imię, nazwisko i podpisując się lecz również przystawiając pieczątkę firmową odbiorcy.

Powyższe stanowisko Sądu najwyższego Litwy może mieć również zastosowanie w innych przypadkach.

Na przykład w okoliczności gdy spedytor odmawia przewoźnikowi zapłaty za dostarczony towar ponieważ w liście przewozowym CMR brak pieczątki organu celnego.

Jeśli przewoźnik i spedytor uzgodnili, że egzemplarz listu przewozowego CMR przeznaczony dla spedytora powinien zawierać pieczątkę organu celnego, to spedytor ma podstawę prawną do tego aby odmówić przewoźnikowi zapłaty za fracht. Z kolei przewoźnik może żądać od spedytora zapłaty za wykonanie przewozu nawet jeśli brak stempla organu celnego.

Takie jest stanowisko Sądu Najwyższego Litwy. Ponieważ jednak Konwencja CMR stanowi prawo międzynarodowe, to stosując go kraje będące stronami Konwencji CMR powinny uwzględniać również stanowisko prawne i praktykę stosowania Konwencji CMR w innych krajach będących stroną tej Konwencji.

Więcej informacji o bezpiecznym wykonywaniu przewozów międzynarodowych możecie Państwo uzyskać w naszej grupie OBRONA PRZEWOŹNIKÓW MIĘDZYNARODOWYCH na Facebooku i Vkontakte oraz na naszej stronie w odnawianych co tydzień działach Pytania-Odpowiedzi i innych naszych publikacjach.

Powodzenia na drogach!

Helena Ćwirko
prawnik
Kancelaria prawna JUREX
Partner Kancelarii Prawnej URVEST w UE

Data publikacji 03.07.2018

Как оформить пропуск на МКАД?

Как обезопасить свой бизнес при работе с Китаем?

Как проверить контрагента?

Как правильно составить контракт? Как обжаловать постановление о штрафе в Евросоюзе?

Как правильно заполнить Дозвол на перевозку?

Как получить свои деньги за неоплаченный фрахт?

Как оперативно консультироваться в ЮРВЕСТ 24/7?

Как возвратить задержанный таможней товар по административному делу?

Ространснадзор. Как избежать штрафа в размере 200 000 рублей?