Czy wolno przewozić towary objęte sankcjami w tranzycie przez terytorium Rosji?

W niniejszym artykule omówimy kwestie dotyczące przewozów towarów objętych sankcjami w tranzycie przez Rosję.

Wprowadzenie w 2014 roku zakazu wwozu do FR niektórych rodzajów artykułów spożywczych z krajów UE spowodowało straty dla wielu przewoźników, którzy specjalizowali się w tego rodzaju zamówieniach. Jednak niektóre firmy w dalszym ciągu przewożą towary objęte sankcjami dla odbiorców w innych krajach Europy i Azji (Ukraina, Kazachstan, Mongolia i inne) w tranzycie przez terytorium Rosji.

Podczas wykonywania takich przewozów bardzo często powstaje praktyczne pytanie – czy przewóz towarów objętych sankacjami w tranzycie przez FR, jest zgodny z prawem. Sprawa ta do chwili obecnej nie została rozstrzygnięta w sposób rzeczywisty, chociaż – jak oczekiwano – w marcu 2017 roku Sąd Najwyższy miał postawić w tej sprawie kropkę nad i.

Najpierw trochę teorii.

Jak wiadomo Dekret Prezydenta FR nr 560 z 06.08.2014 r. wprowadził specjalne środki ekonomiczne (sankcje), które przewidywały zakaz wykonywania operacji w handlu zagranicznym dotyczącym wwozu na terytorium Federacji Rosyjskiej niektórych rodzajów produktów rolnych, prefabrykatów i żywności, pochodzących z USA, krajów UE i szeregu innych krajów, które wprowadziły sankce wobec FR. W celu realizacji wyżej wymienionego dekretu Rząd FR sporządził listę produktów, które są zakazane do wwozu do FR.

Formalnie rzecz biorąc Rząd FR sporządził tę listę w taki sposób, że dotyczy ona wszytskich towarów z listy, niezależnie od zgłoszonej procedury celnej i kraju przeznaczenia. W praktyce, na tej podstawie wielu przewoźników w ostatnich latach otrzymało zakaz wwozu towarów objętych sankcjami w celu wykonania tranzytu przez FR i zostali oni pociągnięci do odpowiedzialności administracyjnej.

Jednak z drugiej strony, posterunki celne w praktyce dość często dopuszczają tranzyt towarów objętych sankcjami do innych krajów. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na pismo Rossielchoznadzoru nr FS-AS-3/22903 z 21.11.2014 r., zgodnie z którym przemieszczanie produktów roślinnych, które znajdują się na liście towarów objętych sankcjami, do krajów trzecich od dnia 24.11.2014 r. powinno być wykonywane wyłącznie przez zewnętrzne przejścia graniczne FR. To znaczy, wprowadzając to ograniczenie, organ państwowy pierwotnie zakłada, że tranzyt towarów objętych sankcjami jest zgodny z prawem.

Powoduje to, że urzędy celne traktują sprawę w całkowicie w zróżnicowany sposób, a dla przewoźników międzynarodowych przewóz towarów objętych sankcjami w tranzycie przez Rosję zamienia się w rosyjską ruletkę.

W marcu do Sądu Najwyższego trafiły dwie sprawy o pociągnięciu przewoźników międzynarodowych do odpowiedzialności administracyjnej za tranzyt towarów objętych sankcjami. Jednocześnie, co jest ciekawe i istotne, podczas rozpatrywania tych spraw, sądy niższej instancji zajmowały całkowicie odrębne stanowiska. W jednym przypadku ze skargą zwrócił się organ celny, ponieważ sąd uznał tranzyt towarów objętych sankcjami za zgodny z prawem i uchylił decyzję organu celnego wyznaczającą karę grzywny (sprawa nr A56-88594/2015). W drugim zaś przypadku przewoźnik złożył skargę na decyzję sądową, która uznawała taki rodzaj przewozu za niezgodny z prawem, a wyznaczoną przez organ celny karę grzywny pozostawiono w mocy (sprawa nr A52-2399/2015).

Skargi były rozpatrywane przez dwa różne składy sędziowskie Sądu Najwyższego, a obydwaj sędziowie odmówili przekazania spraw do Kolegium Sędziowskiego ds. Sporów Gospodarczych Sądu Najwyższego, nie znajdując ku temu wystarczających podstaw. To znaczy sędziowie podjęli wzajemnie wykluczające się decyzje.

Konsekwencja w podejmowaniu decyzji przez sędziów Sądu Najwyższego stwarza kolejny powód do zastanowienia się nad sprawnością sądów rosyjskich, lecz dla nas ważniejsze jest to, jakie konsekwencje dla przewoźników spowodują decyzje sędziów.

Jak się wydaje, bardziej szczegółowe zbadanie sprawy można znaleźć w orzeczeniu w sprawie nr A56-88594/2015 z 07.03.2017 r. przedstawionym przez sędziego Sądu Najwyższego Pierszutowa, który zbadał sprawę bardziej dogłębnie, wychodząc poza ramy formalizmu i biorąc pod uwagę istotę wprowadzenia specjalnych środków ekonomicznych (sankcji). Zgodnie z jego wywodami, wprowadzone zgodnie z Dekretem nr 560 środki mogą dotyczyć tylko tych towarów, których wwóz na terytorium FR jest rezultatem operacji w handlu zagranicznym, będących w jurysdykcji FR. A więc, nie mogą być rozszerzone na wwóz towarów , będących przedmiotem zawartych i wykonywanych poza granicami FR umów handlowych, zawartych przez zagraniczne osoby prawne.

Podsumowując niniejszy stan sprawy, można zrobić kilka kluczowych wywodów.

Po pierwsze, według naszej opinii, wwóz towarów objętych sankcjami do FR w celu tranzytu w ramach umów zawartych przez zagraniczne osoby prawne, nie narusza rosyskiego ustawodawstawa. Jednakże w praktyce tego rodzaju przewóz stanowi w dalszym ciągu określone ryzyko dla przewoźnika. Faktycznie zaś na dzień dzisiejszy decyzja o zgodności/niezgodności z prawem tego rodzaju przewozu jest podejmowana przez konkretnych fukcjonariuszy odrębnie na każdym konkretnym posterunku.

Po drugie, w przypadku pociągnięcia przewoźnika do odpowiedzialności administracyjnej za wykonanie tego rodzaju przewozu, decyzję w tej sprawie można i należy zaskarżyć. Istnieje pozytywna praktyka sądowa w sprawie uznania takich decyzji za niezgodne z prawem.

Zachęcmy do korzystania z tych informacji z korzyścią dla Waszego biznesu.

Powodzenia na drogach!

Aleksiej Zimin
Prawnik
Kancelaria prawna URVEST

Data publikacji 27.04.2017

Как оформить пропуск на МКАД?

Как обезопасить свой бизнес при работе с Китаем?

Как проверить контрагента?

Как правильно составить контракт? Как обжаловать постановление о штрафе в Евросоюзе?

Как правильно заполнить Дозвол на перевозку?

Как получить свои деньги за неоплаченный фрахт?

Как оперативно консультироваться в ЮРВЕСТ 24/7?

Как возвратить задержанный таможней товар по административному делу?