Elektroniczna deklaracja tranzytowa Obowiązek przewoźnika czy bezprawie celników?

Wielu przewoźników międzynarodowych wjeżdżających z ładunkiem do Rosji spotyka się obecnie z wymaganiem przedłożenia deklaracji tranzytowej w postaci elektronicznej, stawianym przez organ celny.

Nie wszyscy jednakże są gotowi do spełnienia wymagań organów celnych, a w szczególności przewoźnicy zagraniczni, ponieważ zgłoszenie elektronicznej deklaracji tranzytowej (ETD) związane jest z koniecznością użycia rosyjskiego elektronicznego podpisu cyfrowego. W związku z tym ponoszą oni dodatkowe koszty w celu pozyskania przedstawiciela celnego w Rosji.

W wyniku tej sytuacji niektórzy przewoźnicy, którzy nie chcą wchodzić w konflikt z organem celnym, tracą czas na przejściach granicznych aby pilnie zająć się sprawą zgłoszenia elektronicznego.

Na niektórych przejściach drogowych organy celne stosują bardzo ostre środki polegające na zastosowaniu wobec przewoźników, którzy nie dokonują elektronicznego zgłoszenia deklaracji tranzytowej, kontroli celnej wraz z rozładunkiem.

W związku z tym wśród wielu przewoźników powstaje pytanie, w związku z czym nastąpiła ta zmiana?

Z prawnego punktu widzenia nie nastąpiły żadne zmiany.

Już od marca 2017 r. w Rosji działa Zarządzenie Ministerstwa Finansów FR nr 144n z 30.08.2016 r. „W sprawie zatwierdzenia sposobu wykorzystania Jednolitego Zautomatyzowanego Systemu Informacyjnego Organów Celnych (EAIS) podczas kontroli celnej, zgłaszania deklaracji i zwalniania (braku zgody na zwolnienie) towarów umieszczanych w procedurze celnej tranzytu celnego, w postaci elektronicznej”.

Niniejsze zarządzenie określa procedurę składania deklaracji tranzytowej w postaci elektronicznej oraz jej rejestrację z wykorzystaniem przez organ celny EAIS.

W zasadzie w zarządzeniu tym chodzi o wstępne elektroniczne zgłaszanie. Jednakże ani w ww. zarządzeniu ani w jakichkolwiek innych przepisach prawnych FR nie ma zapisu mówiącego o konieczności stosowania przez przewoźnika właśnie tego sposobu składania deklaracji tranzytowej.

Informowanie wstępne ma charakter dobrowolny, zarówno na podstawie kodeksu celnego Unii Celnej, jak i na podstawie ustawodawstwa celnego FR.

Zgodnie z zapisami zawartymi w przepisach prawnych Unii Celnej, zgłaszanie może mieć postać pisemną i/lub elektroniczną (art. 179 ust.3 kc UC).

Składaniu deklaracji celnej w postaci pisemnej powinno towarzyszyć złożenie do organu celnego kopii elektronicznej, o ile przepisy prawne nie stanowią inaczej (art.180 ust.6 kc UC).

Jednakże, jak wiadomo, składanie deklaracji tranzytowej podlega innym zasadom, zgodnie z którymi w charakterze w charakterze deklaracji tranzytowej mogą być przedłożone dokumenty transportowe (przewozowe), handlowe i/lub inne (art. 182 ust.2 kc UC).

Pojęcie „składania deklaracji celnej w postaci pisemnej” nie obejmuje przedkładania ww. dokumentów, któremu nie musi towarzyszyć jednoczesne złożenie kopii elektronicznej.

Wchodzący w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. kodeks celny Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej nie wprowadza też żadnych zmian wobec postaci deklaracji tranzytowej.

Bez względu na to, że elektroniczny sposób zgłaszania stanowi priorytet, składanie deklaracji tranzytowej w dalszym ciągu będzie możliwe za pomocą dokumentów transportowych (przewozowych), handlowych i/lub innych postaci pisemnej (art. 104 ust.4, art. 105 ust. 6 kc EAUG).

A więc jakakolwiek informacja pochodząca od organów celnych lub z innych źródeł odnośnie obowiązku korzystania przez przewoźników z elektronicznej deklaracji tranzytowej, jest nieprawdziwa.

Nie ma i nie przewiduje się żadnych prawnych przesłanek ku temu.

Dlaczego więc organy celne zaczęły stosować te wymagania właśnie w tej chwili?

Można przypuszczać, że aktywizacja organów celnych została wywołana poleceniem „z góry”, w związku ze zbyt niskim korzystaniem z technologii, na której opracowanie wydatkowano dość dużą ilość środków budżetowych.

Możliwe też, że są inne przyczyny, o których zapewne wkrótce się dowiemy.

Jakie opcje w związku z tą sytuacją ma przewoźnik?

W zasadzie możliwe są dwie opcje:

Albo poddać się i dać się prowadzić na pasku organów celnych albo bronić swoich praw.

W pierwszym przypadku trzeba zwrócić się do rosyjskiego przedstawiciela celnego, który zna procedurę składania elektronicznej deklaracji tranzytowej, i który ma możliwość składania elektronicznego podpisu cyfrowego i zapłacić za jego usługę.

W drugim przypadku, trzeba odnotować czas złożenia dokumentów w organie celnym i kontaktować się z organem celnym wyłącznie w oficjalny sposób.

Jeśli deklaracja tranzytowa nie została zarejestrowana w przeciągu dwóch godzin od momentu złożenia, to stanowi to wykroczenie.

W przypadku zaniechania czynności przez organ celny, należy złożyć do niego pisemne zgłoszenie w sprawie przeprowadzenia odprawy celnej wskazując w nim na czas przyjazdu środka transportu i na fakt przekroczenia terminu oraz niezgodne z prawem żądania.

Jeśli otrzymaliście powiadomienie o odbyciu kontroli celnej wraz z całkowitym rozładunkiem, to należy zastosować wszelkie środki do jej przeprowadzenia.

Sprawne zaskarżenie decyzji dotyczącej przeprowadzenia kontroli celnej możliwe jest jedynie post-factum, ale wtedy można napotkać pewne trudności związane z zamkniętym charakterem systemu zarządzania ryzykiem.

Podejmujcie aktywną współpracę z innymi przewoźnikami, którzy znaleźli się w podobnej sytuacji.

Jeśli podczas składania zażalenia udowodnicie, że Wasz przypadek nie jest jednostkowy, to będzie można o wiele łatwiej uzasadnić związek przyczynowo skutkowy pomiędzy odmową sporządzenia elektronicznej deklaracji tranzytowej a kontrolą celną.

Skargę na działania bądź zaniechanie działania funkcjonariusza można złożyć zarówno do sądu jak i w trybie „resortowym” a także do tzw. prokuratury transportowej, choć sprawność interwencji prokuratury trudno jest zagwarantować ze względu na długotrwałość rozpatrywania skarg.

Biorąc pod uwagę niezgodne z prawem podejście organu celnego do sporządzania elektronicznych deklaracji tranzytowych, zalecamy uwzględnić powyższe informacje, na podstawie których każdy przewoźnik będzie mógł wypracować swój sposób postępowania w tej kwestii.

Powodzenia na drogach!

Aleksiej Zimin
Prawnik
Kancelaria Prawna URVEST

Data publikacji 31.10.2017

Как оформить пропуск на МКАД?

Как обезопасить свой бизнес при работе с Китаем?

Как проверить контрагента?

Как правильно составить контракт? Как обжаловать постановление о штрафе в Евросоюзе?

Как правильно заполнить Дозвол на перевозку?

Как получить свои деньги за неоплаченный фрахт?

Как оперативно консультироваться в ЮРВЕСТ 24/7?

Как возвратить задержанный таможней товар по административному делу?

Ространснадзор. Как избежать штрафа в размере 200 000 рублей?